Kotjesspel is een oude techniek om postduiven optimaal te motiveren snel naar huis te komen. Normaal werd het kotjesspel voornamelijk in Belgie gespeeld door de vitesse spelers maar ook voor de fondspepers bewees de heer Bartol in 1950. In Nederland ken ik eigenlijk bijna niemand die nog weet wat het kotjesspel is laat staan dit systeem gebruikt heeft. Makkelijkst uit te leggen is dat het spel met de kotjes een variatie is op het nestspel met jaloezie als extra motivatie.
Het kotjesspel en de beul
Er zijn waarschijnlijk nog maar weinig mensen die weten wat dit spel inhoud. Misschien de oudere liefhebbers die hun duiven uit Belgie haalde herkennen dit. Tijdens de eerste wereldoorlog introduceerden de Belgische vluchtelingen in Gouda het kotjesspel. Voor de Belgen was een konijnenhok en een paar duiven al voldoende om uitstekende uitslagen te behalen.
De kotjes bevonden zich ook vaak op de zolderverdieping van de duivenmelker. Onder het schuine dak bevonden zich dan duivenhokjes ter grootte van een sinaasappelkist. Een dakpan werd verwijderd en door de opening konden de bewoners naar binnen en buiten. Het stelde weinig voor maar dat had ook zijn charme. In elk kotje stond een nestschaal een zitplankje en dat was het. Sommige fanatiekelingen hadden een aparte ruimte ingebouwd om de beul bij de bewoners te kunnen plaatsen. De kotjes konden op de zolder worden onderhouden via de achterkant en elk koppel kreeg dan in zijn eigen kot voer en water.
Wat is een beul
De beul die onlosmakelijk met het kotjesspel verbonden was. Is een doffer die alleen gehuisvest werd. Vaak een sterk en opvallend gekleurde doffer. Deze doffer had als enige taak om de bewoners van het kotje jaloers te maken. De beul hoefde niet persé een doffer te zijn maar mocht ook een hete duivin wezen. Vaak hadden de fanatieken duivenmelkers zowel een doffer en een duivin die een solitair leven leiden. En tijdens wedstrijden met de postduiven hun nut bewezen.
Kotjesspel versus nestspel versus weduwschap
Eigenlijk kun je het nestspel vergelijken met het kotjesspel. Beide geslachten werden gespeeld op de wedstrijden. De duivinnen op eieren en jonkies tot een dag of zeven. En de doffers op eieren en op de wat oudere jongen. Maar wat niet iedereen weet is dat je met het kotjes systeem ook prima weduwschap kan combineren. Vooral met de rassen die een grotere territoriumdrift hebben dan andere soorten. De doffers kun je dan prima in een kotje opsluiten. Voordeel van een vrouwelijke beul was dat je elke doffer aan deze duivin kon koppelen. Met als voordeel dat je altijd een duivin had die thuis was en je toch beide geslachten kon spelen.
De beul als extra motivatie
De beul is bedoeld om de bewoners van het kot jaloers te maken. Dit kan op verschillende manieren gebeuren. Werden beide geslachten gespeeld dan werd de beul in het kot opgesloten en de bewoners werden buitengesloten om vervolgens te worden ingekorfd. Omdat variaties in de motivatie trucjes het beste werkt. Kon het voorkomen dat behalve de beul ook zijn tegenhanger in het kot werd gezet. Of de beul werd met alleen de bewoonster in het kot opgesloten. Wanneer de duiven terugkwamen van de wedstrijd hoefde de bewoners van het kotje maar een schimp op te vangen van de beul en ze haasten zich om de beul uit hun kot te verjagen.Je had dus geen last van trage binnenkomers.
De beul is voor de kotjes speler dan ook een zeer belangrijke duif. Belangrijkste was dat de beul altijd ongepaard was en tam van aard. Zowel de doffer als duivin die gebruikt werd als beul hadden dan ook een eigen onderkomen.
Vitesse en kotjes
De kotjes werden vooral door vitesse spelers gebruikt. Je kunt je voorstellen dat de bewoners erg driftig werden ingekorfd. Je kunt je dan ook voorstellen dat de bewoners van de kotjes erg veel energie verloren in de manden. Tegenwoordig weten we beter en korven we de duiven zo rustig mogelijk in.
Net als met elke spelmethode kan er ook met het kotjes spel nog steeds wedstrijden worden gewonnen. Vooral wanneer we de moderne kennis van tegenwoordig weten te combineren met het ouderwetse kotjes spel. In 2002 presteerde een oude duivenmelker met de bewoner van een kotje nog een eerste prijs te vliegen op 6220 duiven. Het succes ligt natuurlijk voor een groot deel ook bij de duivenmelker.